- 29 sty, 2024
- 0 Comments
- 2 Mins Read
Czy wszystko starożytne, co antico?
Ciao!
Czy zauważyliście, że we Włoszech wszystko jest “starożytne”? Starożytny dom w starożytnym miasteczku, przy starożytnym placu ze starożytną fontanną.
Owszem, historia Półwyspu sięga wielu tysiącleci wstecz, można tam spotkać liczne zabytki ery starożytnej, ale czy aby na pewno wszystkie rzeczy tak ochoczo nazywane “starożytnymi” sięgają aż tak dawnych czasów? 
Czytałam niedawno artykuł, opisujący historię pań, które kupiły dom w – no oczywiście! – starożytnym włoskim miasteczku. Poszperałam kilka chwil, żeby dowiedzieć się, iż pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z… XVII wieku (naszej ery). Sami przyznacie, że średnia to była starożytność.
Skąd zatem ta rozbieżność?
Wydaje mi się, że wszystkiemu winne jest włoskie słowo antico. Bo ów dom na pewno był molto antico, choć może niekoniecznie równie starożytny.
Polsko-włoskie słowniki, wspierane w naszych głowach dodatkowo skojarzeniem antico/antyk, tłumaczą owo słowo jako starożytny, antyczny. I to jest prawda (wszak antichità to starożytność!), tyle, że nie cała. Słownik Treccani definiuje już ten termin nieco szerzej: ,,Si dice antico ciò che risale e si riferisce a un’età passata da lungo tempo, a molti anni o a molti secoli fa” [,,nazywa się antycznym to, co pochodzi i odnosi się do czasów dawno minionych, wiele lat lub wiele wieków temu”]. Rzeczywiście bowiem antico we włoskim to także elegancki synonim od vecchio, a więc po prostu ‘stary’, ‘dawny’, ‘trwający od dawna’, choć niekoniecznie zawsze ‘antyczny’.
Jeśli więc przeczytacie czy usłyszycie we Włoszech, że patrzycie właśnie na “una città/ casa/ piazza/ chiesa” czy cokolwiek innego “molto antica” niech wasze myśli nie biegną od razu do Rzymian czy Etrusków. Zapewne macie do czynienia z rzeczą niemłodą, ale może niekoniecznie będzie ona pamiętała czasu Wielkiej Grecji czy Juliusza Cezara 
Jeszcze uwaga językowa odnośnie tworzenia liczby mnogiej.
Jeden stary i cenny mebel możemy określić un mobile antico, a jeżeli będzie ich w domu więcej? Wtedy powiem, że la casa è piena dei mobili antichi, dodając między c a i literkę h, żeby w wymowie utrzymać dzwięk [k].
To samo dzieje się w liczbie mnogiej rodzaju żeńskiego: una casa antica –> delle case antiche, choć tutaj sprawa jest prostsza, bo w rodzaju żeńskim słowa kończące się na -ca, zawsze tworzą liczbę mnogą poprzez zmianę na -che (w rodzaju męskim nie zawsze tak się dzieje, ale to temat na inną opowieść).
